करदाता जनतेचा पैसा आणि सत्तेची जाहिरातबाजी : फसवणुकीचे गटार कुठून जन्मते?

करदाता जनतेचा पैसा आणि सत्तेची जाहिरातबाजी : फसवणुकीचे गटार कुठून जन्मते?

लेखक : अर्थतज्ञ अमरसिंहराजे जगदाळे

प्रस्तावना : कर आपण देतो, क्रेडिट मात्र कोण घेतं?

भारतीय लोकशाहीचा कणाच म्हणजे आम जनता. तिच्या घामाने, परिश्रमाने, आणि कष्टाने निर्माण होणाऱ्या उत्पन्नावर सरकार विविध कर लादते—GST, Income Tax, Road Tax, Excise, Stamp Duty, आणि असे असंख्य कर.

पण या करातून जमा झालेल्या पैशातून जेव्हा एखादी योजना किंवा सुविधा उभी राहते, तेव्हा सत्ताधारी मंत्री किंवा नेते स्वतःचा मोठा फोटो लावून “लोकार्पण सोहळा” करतात.

जणू पैसा त्यांच्या खिशातून खर्च झाला!

इथेच सुरू होते समाजाची दिशाभूल, आणि इथूनच जन्म घेते फसवणुकीचे गटार.

सरकार कर का लावते? — अर्थशास्त्रीय विश्लेषण

लोकशाहीमध्ये कर हे देशाचा विकास, पायाभूत सुविधा, शिक्षण, आरोग्य, रक्षण व्यवस्था, आणि सार्वजनिक सेवा चालवण्यासाठी अत्यावश्यक असतात.

पण समस्या तेव्हा निर्माण होते जेव्हा—

कराचा वापर चुकीच्या पद्धतीने होतो

राजकीय जाहिरातींसाठी पैसा खर्च केला जातो

सार्वजनिक निधीचा श्रीफळ फोडण्याचा अधिकार लोकप्रतिनिधी शहीद सैनिकांसारखा वापरतात

सरकार जनता पैसा वापरून स्वतःचे ब्रँडिंग करते

“करदात्याचा पैसा” आणि “नेत्यांचा लोकार्पण सोहळा”— लोकांची फसवणूक कशी व्यापते?

1. लोकार्पण म्हणजे नेत्यांचा उपकार नाही—तो करदात्याचा हक्क आहे

एखादे पुल, दवाखाना, रस्ता, पाणीपुरवठा योजना, अंगणवाडी, शाळा…

या सगळ्याचा खर्च जनतेच्या करातून केला जातो.

मग लोकार्पणाला एखादा नेता स्वतःचे नाव लावतो हे लोकतांत्रिक मूल्यांच्या विरोधात आहे.

2. जाहिरातबाजीचा वाढता रोग

आजकाल सरकारी कामांपेक्षा जाहिरातींचे बोर्ड मोठे आणि खर्च जास्त दिसतात.

महागडे पोस्टर्स, प्रचंड होर्डिंग्ज, LED स्क्रीनवरील चेहरे…

हे सर्व पैसे कोठून येतात?

उत्तर सोपे आहे—ज्यांनी कर भरला त्या नागरिकांच्या खिशातून.

3. जनता फसवून यशाचे श्रेय हडपणे

जे स्वाभाविकपणे आम जनतेचा हक्क आहे, ते मुद्दाम नेत्यांच्या उपकारासारखे दाखवणे यालाच खऱ्या अर्थाने फसवणूक म्हणतात.

ही फसवणूक राजकारणामधील सर्वात मोठी Brand Manipulation Strategy बनली आहे.

4. हे कोणाला थांबवणार?

लोकशाहीमध्ये जनता जागरूक झाली तरच हे थांबू शकते.

Public Accountability, Transparency, RTI वापर, Tax Literacy यांसारख्या गोष्टींची आवश्यकता वाढली आहे.

सत्ताधाऱ्यांच्या ‘लोकार्पणा’मागील मानसशास्त्र

नेते कामात नव्हे, प्रतिमेत जास्त जगतात.

त्यांना माहित असते की—

जनता प्रत्यक्ष खर्च तपासत नाही

मोठा फोटो म्हणजे मोठे काम असे लोक समजतात

जाहिरातबाजी निवडणुकीत फायदा देते

करदात्याचा पैसा खर्च करूनही ‘उपकार’ दाखवता येतो

हे सगळे मानसशास्त्रीय राजकीय तंत्र आहे.

देशाच्या विकासाचा पैसा, सत्तेच्या ब्रँडिंगला कसा वळवला जातो?

सरकार विकासकामासाठी ज्या निधीची तरतूद करते, त्याच बजेटचा काही भाग निवडणुकीपूर्वी पार्टी-फ्रेंडली कंत्राटदारांना दिला जातो.

म्हणजे निधी वापरला जातो प्रतिमेसाठी, प्रकल्पासाठी नव्हे.

हे आर्थिक भाषेत Resource Misallocation म्हणतात.

जनतेच्या पैशावर लोकार्पण?— हा अधिकार जनतेचा की मंत्र्यांचा?

करदाता नागरीक हा देशाचा मूळ मालक आहे.

सरकार फक्त व्यवस्थापन करते.

पण आज स्थिती उलटी झाली आहे—

व्यवस्थापकच स्वतःला मालक समजू लागले आहेत.

फसवणुकीचे गटार का जन्मते?

कारण—

जनता कमी विचारते

सरकार जास्त दाखवते

कराचा हिशोब कुणी विचारत नाही

लोकार्पणाला उपकार समजले जाते

जाहिराती सत्यापेक्षा मोठ्या दिसतात

यातच तयार होते फसवणुकीचे गटार—एक असे गटार जे लोकमत, विश्वास आणि सत्याचा निचरा करते.

उपसंहार : जागरूक नागरिक हाच खरा बदल

जर करदात्याचा पैसा सत्तेच्या प्रतिमापॉलिशिंगला वापरला जात असेल, तर ही लोकशाहीची अत्यंत मोठी हानी आहे.

राजकारणाला ब्रँडिंगचा शो करण्यापेक्षा जनतेची सेवा करण्याची गरज आहे.

जागरूक नागरिक, सतर्क मीडिया, आणि पारदर्शी प्रशासन असले तरच—

करदात्याचा पैसा = करदात्याच्याच हितासाठी

हा मूलभूत सिद्धांत खरा ठरू शकतो.

#TaxpayerMoneyinIndia

#सरकारीजाहिरातबाजी #सरकारीतंत्र 

#लोकार्पणसोहळाराजकारण

#PublicFundsMisuse

#PoliticalBrandinginIndia

#करदात्याचापैसा

#भ्रष्टाचारआणिजाहिरातबाजी

#लोकशाहीतीलउत्तरदायित्व

#TaxandPublicExpenditure

#Government_Propaganda_India

#TaxpayerMoney 

#PublicFunds 

#PoliticalBranding 

#GovernmentAdvertising 

#InaugurationPolitics 

#PeoplePower 

#DemocracyMatters 

#StopMisuseOfFunds 

#PublicAccountability 

#Transparency 

#AwarenessPost 

#IndianPolitics 

#SocialAwareness 

#EconomicJustice 

#TaxReform 

#VoiceOfPeople 

#EconomistAmarsinghRaje 

#SocialChange

#करदात्याचापैसा 

#आमजनतेचाहक्क

#सरकारीजाहिरातबाजी

#लोकार्पणराजकारण

#जनतेचापैसा 

#भ्रष्टाचाराविरुद्ध 

#लोकशाही 

#सत्ताआणिसेवाभाव

#जागरूकनागरीक 

#सामाजिकउत्तरदायित्व 

#राजकारणविकास 

#करलादणi 

#अर्थव्यवस्था 

#राजकीयफसवणूक 

#जनतेचीकळकळ 

#अमरसिंहराजेजगदाळे 

#अर्थतज्ञ 

#socialawarenessmarathi